Trước đây, các vi phạm CBTT thường chỉ dừng lại ở việc xử lý vi phạm hành chính và phạt tiền. Đây là nguyên nhân khiến cho các vi phạm về CBTT trên TTCK ngày càng phổ biến. Mới đây HOSE đã công khai danh sách các doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ CBTT từ cập nhật từ năm 2017. Theo đó, nếu năm 2017 có 94 vụ vi phạm CBTT năm 2018 con số này tăng 22% lên 115 vụ. Các lỗi vi phạm CBTT chủ yếu do chậm nộp báo cáo tài chính (BCTC), báo cáo thường niên, báo cáo kiểm toán, chậm công bố thay đổi nhân sự, chậm công bố thông tin về lĩnh vực thuế. Theo số liệu từ UBCKNN, trong năm 2018 cơ quan này đã ban hành gần 400 quyết định xử phạt, trong đó hơn 50% vi phạm về CBTT.
Nhiều trường hợp doanh nghiệp niêm yết vi phạm CBTT trong thời gian dài, đơn cử là bộ đôi CTCP Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAG) và CTCP Nông nghiệp quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HNG). Trước những vi phạm về CBTT quá nhiều của bộ đôi này, UBCKNN đã từng có công văn lưu ý 2 công ty phải thực hiện tốt việc CBTT để tránh rơi vào diện hủy niêm yết bắt buộc.
Thực ra nguyên nhân gia tăng vi phạm do án phạt chưa đủ sức răn đe. Đơn cử là trường hợp CTCP Sản xuất xuất nhập khẩu Inox Kim Vĩ (KVC), với hàng loạt vi phạm như chậm nộp BCTC, chậm nộp giải trình chênh lệch lợi nhuận, hợp đồng chuyển nhượng đất, quyết định đầu tư tài chính… Dù Thanh tra UBCKNN đã nhắc đến tình tiết tăng nặng do vi phạm hành chính nhiều lần, nhưng mức xử phạt cũng chỉ có 100 triệu đồng. Hay với hơn 20 lỗi vi phạm về chậm trễ CBTT từ năm 2015 đến nay, nhưng CTCP Nông nghiệp và Thực phẩm Hà Nội Kinh Bắc (HKB) chỉ bị UBCKNN xử phạt 70 triệu đồng. Ngay với trường hợp của HAG, dù liên tục sai phạm trong thời gian dài, nhưng doanh nghiệp này cũng chỉ bị xử phạt số tiền 60 triệu đồng.
Mới đây, ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch UBCKNN, đã phát đi thông điệp khá cứng rắn với các vi phạm về CBTT. Theo đó, UBCKNN sẽ đưa thêm quy định cấm doanh nghiệp vi phạm CBTT phát hành CP vào Luật CK mới. Lãnh đạo UBCKNN cũng cho biết, riêng đối với CTCK, công ty quản lý quỹ, mức phạt có thể là tạm dừng hoạt động. Đối với cá nhân thuộc CTCK, công ty quản lý quỹ, Luật CK mới sẽ bổ sung hình phạt đối với lãnh đạo và cá nhân hành nghề. Trong đó đối với lãnh đạo, nếu vi phạm nghiêm trọng sẽ cấm tham gia HĐQT, ban tổng giám đốc, trưởng ban kiểm soát. Đối với cá nhân hành nghề, mức phạt có thể sẽ treo hoặc tịch thu vĩnh viễn chứng chỉ hành nghề. Bên cạnh đó, Luật CK mới sẽ tăng hình phạt hành chính tối đa đối với tổ chức từ 2 tỷ đồng lên 3 tỷ đồng, cá nhân từ 1 tỷ đồng lên 1,5 tỷ đồng.
Không chỉ mạnh tay với doanh nghiệp vi phạm CBTT, UBCKNN cũng sẽ siết lại các hoạt động phát hành CP. Theo đó, bắt buộc doanh nghiệp phải niêm yết mới cho thực hiện phát hành. Ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch HĐQT CTCK Sài Gòn (SSI), cho rằng trên thực tế doanh nghiệp thường đặt lợi ích riêng lên trên lợi ích của NĐT hay cổ đông. Khi đó, không ít doanh nghiệp sẽ bất chấp việc CBTT sai để đạt được mục đích sau cùng là huy động vốn. Chính vì vậy, với quyết định đánh mạnh vào “hầu bao” của doanh nghiệp, tình trạng vi phạm CBTT được kỳ vọng sẽ giảm mạnh trong thời gian tới.
