Đại công trình hầm đèo Cả về đích

Nhưng những điều ấy sắp trở thành quá khứ khi hôm nay 21-8, “đại công trình” hầm đường bộ đèo Cả hơn 13km được thông xe và đưa vào sử dụng.

Cung đường tử thần

Sau khi đèo Hải Vân được thông hầm, đèo Cả trở thành cung đường hiểm nguy nhất trên tuyến Quốc lộ 1A. 31 năm sống dưới chân đèo, anh Nguyễn Quy (45 tuổi, trú thôn Hảo Sơn, xã Hòa Xuân Nam, huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên) đã chứng kiến rất nhiều vụ tai nạn thương tâm trên con đèo hiểm trở nhất nhì trên tuyến huyết mạch này. Với nghề sửa chữa ô tô, bất kể giữa trưa nắng hay đêm hôm mưa gió, cứ chuông điện thoại reo, anh lại “lao” mình lên đèo.

Có những đêm 2-3 vụ va chạm giao thông, xe hỏng hóc, anh quần trên đèo trắng đêm. Anh Quy kể, mới cuối tháng 4 vừa qua, trên đèo xảy ra 2 vụ tai nạn cùng lúc khiến Quốc lộ 1A tê liệt, kẹt xe kéo dài gần 10km. Nhìn cảnh hành khách vật vờ chờ đợi từ sáng tới đêm vẫn chưa thông được đèo để di chuyển mà ngao ngán. 

Do đèo hiểm trở, nhiều khúc cua tay áo, với nhiều đường cong bán kính nhỏ, một bên là vực sâu, một bên là dốc đá dựng đứng, nên các tài xế qua đây đều phải tập trung cao độ. Từng chứng kiến nhiều vụ lật xe tải và mỗi lần như vậy anh Quy lại bị ám ảnh về nỗi đau của các thân nhân. Họ tìm tới con đèo, tìm đến anh để nghe kể về phút giây đau buồn của người thân mình.

Có những đêm nhận điện thoại lên đèo sửa xe cho khách, khi đi qua đoạn dốc mới lật xe tải, xe anh Quy cũng đột nhiên hỏng hóc. Dù không lạ gì từng ngóc ngách con đèo, nhưng thoáng chốc anh rùng mình, ám ảnh về con đèo hiểm trở. 

Với cánh tài xế, hẳn nỗi ám ảnh còn lớn hơn rất nhiều. Anh Trần Hữu Thông, tài xế xe container thường xuyên qua đèo Cả, kể: “Trước đây có câu đi đường sợ nhất Hải Vân, nhưng từ khi có hầm Hải Vân cánh tài xế chúng tôi lan truyền câu đi đường sợ nhất đèo Cả. Vì trên đường Bắc-Nam, đây là con đèo dài tới 12km, cao 333m, có nhiều khúc cua hiểm trở. Mỗi lần vượt đèo, tôi thường dừng lại vài phút nghỉ ngơi, lấy tinh thần để có sự tập trung cao nhất khi cho xe vượt đèo”.Khát vọng thành hiện thực
Phú Yên bị “kìm kẹp” bởi đèo Cù Mông phía Bắc, đèo Cả phía Nam, sự khó khăn về giao thông khiến kinh tế địa phương gặp nhiều trở ngại. Bí thư Tỉnh ủy Phú Yên Huỳnh Tấn Việt nhận định, từ trước đến nay việc phát triển kinh tế, thương mại, du lịch của Phú Yên bị hạn chế rất nhiều bởi 2 con đèo.

Không chỉ chính quyền địa phương mà người dân ai cũng mong muốn có một công trình hầm xuyên núi để rút ngắn khoảng cách liên kết với các địa phương lân cận, thúc đẩy kinh tế đồng thời xóa đi nỗi ám ảnh về tai nạn giao thông. Nhưng khát vọng ấy cứ “treo” mãi, bởi làm hầm xuyên đèo Cả cần nguồn kinh phí rất lớn, nhưng ngân sách nhà nước có hạn hoặc phải ưu tiên nhiều công trình cấp bách khác.

Nguyên Bộ trưởng Bộ Giao thông-Vận tải Hồ Nghĩa Dũng nhớ lại, thời điểm trước năm 2010 đèo Cả là điểm đen về giao thông, thường xảy ra tai nạn, sạt lở, sạt ta-luy gây ùn tắc có khi mấy ngày. Địa phương đã nhiều lần kiến nghị ngành giao thông giải quyết vấn đề này.

Nhưng để giải quyết triệt để chỉ có phương án làm hầm, nhưng nguồn kinh phí rất lớn, phần lớn phải dựa vào vốn ODA, còn vốn ngân sách nhà nước rất ít ỏi. Tuy nhiên, nguồn vốn này cũng không thể đáp ứng hết được vì có quá nhiều công trình giao thông lớn cần ưu tiên đầu tư. Để huy động nguồn vốn từ xã hội, Bộ Giao thông-Vận tải đã lên danh sách các dự án trọng điểm kêu gọi đầu tư, trong đó có dự án hầm Đèo Cả.

Là người con của Phú Yên luôn trăn trở với những khó khăn, kìm kẹp phát triển kinh tế địa phương chỉ vì giao thông trắc trở, vì thế ông Hồ Minh Hoàng, Tổng giám đốc CTCP Đèo Cả, đã mang khát vọng táo bạo mở hầm xuyên núi. Khăn gói ra Bắc vào Nam, ông Hoàng đã tìm những người cùng chí hướng, cùng truyền khát vọng mở hầm để dệt lên mơ ước bao đời, bao người ở quê hương mình. Đó là hành trình dài, trúc trắc, song chưa bao giờ mất đi niềm tin, khát vọng trong người con “đất Phú” ấy.

Sau khi giải quyết từng nút thắt, khơi thông được nguồn vốn, ông Hoàng đã “săn” hàng loạt chuyên gia đầu ngành, có nhiều kinh nghiệm về làm cố vấn cho dự án. Hàng loạt kỹ sư giỏi được mời về làm các vị trí chủ chốt, các nhà thầu có kinh nghiệm đào hầm mở núi nhất nhì Việt Nam như Sông Đà 10, Lũng Lô… cũng được tập hợp. 

Lấy tiêu chí an toàn, hiệu quả đi đầu, đồng thời với cách quản trị có phần “khác lạ” ở CTCP Đèo Cả của ông Hồ Minh Hoàng, chủ dự án hầm đường bộ Đèo Cả, dự án đã đạt được nhiều kỳ tích ngoài mong đợi. Trong suốt quá trình thi công hầm với nhiều khâu nổ mìn, phá đá, người lao động làm việc trong môi trường khắc nghiệt, rủi ro cao, nhưng đã không xảy ra bất cứ tai nạn chết người hay sự cố đáng tiếc nào. 

Mở cánh cửa liên kết vùng

Lễ thông hầm Đèo Cả đúng ngày hôm nay cũng đánh dấu cột mốc vượt tiến độ trước 4 tháng. Chưa kể so với tổng mức đầu tư ban đầu được duyệt hơn 15.600 tỷ đồng, sau khi nghiên cứu, điều chỉnh thiết kế, dự án hầm Đèo Cả đã tiết giảm được hơn 3.600 tỷ đồng. Từ số vốn đó, CTCP Đèo Cả đề nghị Bộ Giao thông-Vận tải, Chính phủ cho phép làm hầm Cù Mông với tổng vốn đầu tư hơn 4.000 tỷ đồng.

Bằng khát vọng, bản lĩnh, trí tuệ của người con “đất Phú” và sự đồng lòng hỗ trợ của nhiều người cùng chí hướng, 2 con đèo hiểm trở án ngữ 2 đầu vùng đất “hoa vàng cỏ xanh”, kìm hãm sự phát triển kinh tế-xã hội bấy lâu đã được tháo gỡ. Mở cửa hầm là mở ra tương lai không chỉ của vùng đất, con người Phú Yên, mà còn giúp kết nối giao thương Bắc Nam cho cả khu vực dọc dài dải đất miền Trung còn nhiều gian khó. 

Theo Thứ trưởng Bộ Giao thông-Vận tải Lê Đình Thọ, điểm đặc biệt của dự án khi triển khai thi công là tất cả nguồn lực: con người, thiết bị, nguồn vốn và thực hiện các giải pháp thi công dự án đều do trong nước thực hiện. Đây là bước tiến quan trọng trong ứng dụng công nghệ thi công, quản lý, điều hành và cả sau này vận hành công trình.

“Nguồn lực đầu tư cho hạ tầng giao thông rất lớn, nếu biết tổ chức tốt, lựa chọn các hình thức đầu tư phù hợp sẽ huy động được nguồn lực xã hội để đầu tư cho hạ tầng giao thông quốc gia. Đây là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước và các bộ, ngành, đặc biệt Bộ Giao thông-Vận tải đang thực hiện. Qua công trình này, cũng là bài học kinh nghiệm để các ngành có những giải pháp hiệu quả trong huy động nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông trên tất cả các lĩnh vực đường bộ, đường sắt, đường không và đường thủy” - Thứ trưởng Lê Đình Thọ nhấn mạnh.