Sinh động ý tưởng tạo hình

05/10/2017 07:00 Theo dõi Đầu Tư Tài Chính trên

(ĐTTCO) - Mới đây một nghệ sĩ nước ta bày tỏ ý tưởng muốn xây dựng tượng chú Tễu tại một quảng trường ở Luân Đôn, thủ đô nước Anh. Vì sao lại là chú Tễu và tượng chú Tễu có ý nghĩa gì ở một đất nước xa xôi?

Người có ý tưởng trên bày tỏ: Chú Tễu là hình tượng nghệ thuật dân gian đặc tả người nông dân Việt Nam chất phác, vui tính, sống chan hòa với mọi người. Nhìn ngắm chú Tễu, người ta sẽ hiểu thêm đất nước Việt Nam với nền văn minh lúa nước…

Ở Việt Nam có thừa những tượng đài các vị danh nhân, anh hùng lịch sử nhưng rất thiếu vắng các tượng mô tả cuộc sống đời thường, sinh hoạt dân gian. Điều này có vẻ ngược với xu hướng điêu khắc quốc tế.

Ở các nước phát triển có nhiều tượng đồng rất hoành tráng ghi công các vị vua lập quốc, vị tướng lừng danh lịch sử mở rộng bờ cõi, chống ngoại xâm nhưng đồng thời cũng có vô số các tượng đài bằng đồng và các chất liệu khác rất đẹp, mang tính vĩnh cửu khắc họa các nhân vật vô danh như những nhạc sĩ, ca sĩ đường phố, những người dân chài, tượng cô gái và con chó, thiếu nữ làng quê, mẹ và con, thậm chí là vật vô tri như những đôi giày vứt đi, cây đàn ghita…

Điêu khắc các nước phát triển tầm đỉnh cao, là tác phẩm nghệ thuật ba chiều được tạo hình bằng kết hợp các loại vật liệu như kim loại, đá tảng, thủy tinh, đất sét, nhựa… tạo không gian hư ảo, thể hiện ý tưởng nhân sinh của tác giả. Điêu khắc là một hình thức biểu trưng nghệ thuật công cộng rất quan trọng của các nước.

Khoảng giữa thế kỷ trước, trường phái điêu khắc trừu tượng và tượng trưng bắt đầu chiếm ưu thế trong sáng tác của nghệ sĩ; mở ra trào lưu mới về ngôn ngữ tạo hình, quan điểm sáng tạo, chuẩn mực thẩm mỹ. Điêu khắc cổ điển và điêu khắc hàn lâm thống trị rất lâu dần mất vị thế do hạn chế trong tư tưởng sáng tạo, bị trói buộc trong cung cách thể hiện, kết cấu tác phẩm, nặng về tụng ca tín ngưỡng…

Với điêu khắc hiện đại, các nghệ sĩ đã sử dụng mọi phương tiện để chuyển tải cảm xúc, quan điểm thẩm mỹ của mình. Đối tượng sáng tác không chỉ là con người, mà có thể là con chim, con ngựa, người phụ nữ với nhiều tư thế biểu cảm hoặc các cấu hình trừu tượng. Chất liệu điêu khắc hiện đại không chỉ là một loại vật liệu đồng nhất bằng đồng, đá hoặc đơn chất như granit, xi măng cốt thép như ở ta.

Không gian bày đặt tác phẩm điêu khắc cũng không chỉ ở những vị trí sang trọng như nhà thờ, lâu đài, cung điện, các quảng trường to lớn mà gần gũi với đời sống công chúng hơn. Thậm chí các tác phẩm điêu khắc không chỉ ngự trị trên các bục cao sang trọng mà còn đặt trực tiếp dưới nền đất để tiện giao tiếp người xem. Thực tế trong các chuyến tham quan-du lịch, du khách rất khó bỏ qua các tác phẩm này, phải đi lại ngắm nghía nhiều lần và lấy ảnh để kỷ niệm chuyến đi.

Ý tưởng tạo hình hiện đại mở ra thời kỳ phát triển bùng nổ môn nghệ thuật điêu khắc. Ngôn ngữ điêu khắc hiện đại vượt qua khuôn phép tạo hình trước đây, đã khai sinh ra các trào lưu mới như nghệ thuật sắp đặt, nghệ thuật thể hiện bằng thủy tinh, sử dụng vật liệu sinh hoạt… mở ra con đường sáng tạo của nghệ sĩ vô biên.