Luật cấm đổi tiền lẻ, tiền mới

Công khai phủ sóng khắp nơi

Như thường lệ, thời điểm cận tết là lúc dịch vụ đổi tiền mới, đổi tiền lẻ diễn biến sôi động. Website tienquocte (địa chỉ tại quận 10,  TPHCM) giới thiệu dịch vụ đổi tiền lẻ cung cấp tiền mới 100% và liền seri do NHNN phát hành, giao hàng nhanh chóng và dịch vụ 24/7 kèm theo mức phí đổi tiền cạnh tranh nhất.

Trên thị trường, phí đổi mệnh giá 500 đồng phổ biến ở mức 70%, đổi mệnh giá 1.000 đồng chịu phí 16%, đổi mệnh giá 2.000 đồng là 14%, mệnh giá 5.000 đồng là 12%, đổi các mệnh giá 10.000 đồng và 20.000 đồng là 10%, các mệnh giá lớn hơn phí từ 3-8%. Tuy nhiên, tienquocte “quảng cáo” mức phí do họ cung cấp thấp hơn so với mức giá trên từ 2-4%.

Để mua hàng, khách hàng tại TPHCM có thể gọi điện hoặc nhắn tin vào số hotline được cung cấp để được tư vấn đặt hàng và giao hàng tận nơi. Website này cung cấp dịch vụ đặt hàng trực tuyến. Khách hàng có thể đặt hàng bằng cách điền các thông tin cá nhân như tên, điện thoại, địa chỉ.

Phí vận chuyển cố định ở mức 30.000 đồng và được lựa chọn 2 phương thức thanh toán: thanh toán khi nhận hàng hoặc chuyển khoản qua NH. Đối với khách hàng ở tỉnh thành phố khác, tienquocte “cam kết” gửi chuyển phát nhanh hoặc gửi xe, chậm nhất từ 1-2 ngày sẽ nhận được hàng hoặc chậm nhất 3 ngày đối với vùng sâu vùng xa.
Tương tự, các website doitienmoionline, doitienmoi… cũng rầm rộ rao đổi tiền mới đủ các mệnh giá với mức phí “chặt chém”.

Cụ thể, đổi mệnh giá 500 đồng tối thiểu 100 tờ (tương đương 50.000 đồng) mất phí đến 25.000 đồng. Đổi 100 tờ 1.000 đồng hoặc 2.000 đồng chịu phí 30.000 đồng. Phí đổi 100 tờ 5.000 đồng là 50.000 đồng. Phí đổi 10.000 đồng, 20.000 đồng và 50.000 đồng là 8% và đổi 100.000 đồng và 200.000 đồng là 7%. 

Vài tháng gần đây, nhiều cá nhân trên mạng xã hội Facebook cũng liên tục đăng tải thông tin nhận đổi tiền lẻ tiền mới, tiền nguyên seri, nguyên cọc phục vụ mục đích cá nhân như tiêu xài Tết Nguyên đán, đi lễ chùa, mừng tuổi, đổi tiền cho công ty… 

Theo bạn T.H (TP Biên Hòa, Đồng Nai), hiện nay có rất nhiều bạn trẻ nhận làm cộng tác viên đổi tiền mới ở các tỉnh thành lân cận TPHCM. T.H hiện đang làm cộng tác viên cho một dịch vụ đổi tiền ở đường Trần Hữu Trang, quận Phú Nhuận. Muốn trở thành cộng tác viên chỉ cần liên hệ với số điện thoại 09370356… để xác nhận. Khi trở thành cộng tác viên, cứ mỗi giao dịch thành công sẽ được công ty chia hoa hồng từ 1-5% tùy theo mệnh giá, số lượng và thời điểm đổi.

Có luật nhưng chưa quản

Theo ông Phạm Bảo Lâm, Cục trưởng Cục phát hành kho quỹ, năm nay, NHNN tiếp tục không phát hành tiền lẻ mới mệnh giá dưới 10.000 đồng trong dịp Tết Nguyên đán. Tiền lẻ mệnh giá dưới 10.000 đồng vẫn được cung ứng đầy đủ nhưng là tiền đã qua lưu thông. Tuy nhiên, trong kế hoạch điều hòa tiền mặt dịp Tết Nguyên đán sắp tới, dự kiến lượng tiền mặt cũng tăng thêm 25%, bao gồm cả tiền mới và tiền mệnh giá nhỏ đã qua lưu thông để đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế và NH. Dù vậy, nhiều người dân có nhu cầu đổi tiền mới, tiền mệnh giá nhỏ vẫn không được đáp ứng đầy đủ. 

Một nhân viên NH cho biết, hầu như ai đến giao dịch đều có nhu cầu này nhưng những khách hàng thân thiết, khách VIP mới được ưu tiên đổi tiền mới, mệnh giá nhỏ, kể cả nhân viên NH cũng chỉ được cấp một hạn mức được đổi tiền lẻ nhất định. Trong khi đó, thắc mắc về số lượng tiền mới mệnh giá nhỏ được rao bán trên thị trường, một người chuyên đổi tiền lẻ ở chợ Bà Chiểu, TPHCM cũng cho biết, hầu hết các đại lý đổi tiền do có người nhà hoặc người quen ở NH, nên trong năm đã tận dụng đổi trước hoặc gần đây có một nguồn mới là đổi từ các chùa để cất trữ và tung ra vào dịp tết để kiếm lời. 

Theo quy định, hoạt động đổi tiền lẻ hưởng chênh lệch, ăn phí là hành vi trái pháp luật. Nghị định 96/2014 có nêu rõ, mức phạt tiền từ 20 - 40 triệu đồng đối với hành vi thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật. Mức phạt này áp dụng cho các cá nhân vi phạm, tổ chức vi phạm bị phạt gấp 2 lần.

Tuy vậy, hoạt động đổi tiền mới mệnh giá nhỏ vẫn diễn ra nhan nhản vào dịp cận Tết trong nhiều năm qua, nhưng cơ quan chức năng vẫn chưa vào cuộc xử phạt để dẹp bỏ tình trạng này. Đó là lý do khiến nhiều người vẫn ham lời tổ chức đổi tiền mới để hưởng chênh lệch. 

Mới đây, Thủ tướng yêu cầu NHNN đảm bảo cung ứng đủ tiền mặt cho dịp Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019, đồng thời kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động mua bán ngoại tệ, vàng và dịch vụ đổi tiền mặt mệnh giá nhỏ không đúng quy định của pháp luật. Thông tin này khiến hoạt động đổi tiền mới mệnh giá nhỏ gần đây được giao dịch thận trọng hơn, nhưng vẫn chưa chấm dứt và cần sự theo dõi xử lý của các cơ quan có liên quan. 

Văn hóa tiền mới lì xì dịp tết lấy hên hay đi cúng chùa đã bị đẩy lên thành một hiện tượng không lành mạnh, tạo điều kiện cho nhiều người trục lợi. Do đó, bên cạnh việc xử phạt những điểm đổi tiền mới trái phép, cần phải triển khai mạnh các giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt, để tránh tình trạng đổ xô tiếp tay cho hoạt động đổi tiền mới mệnh giá nhỏ trái phép.