Nguyên nhân, một trong những sai phạm Ủy ban Kiểm tra Trung ương vừa đưa ra đối với trường hợp Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Xuân Anh là “sử dụng bằng cấp không hợp pháp”.
Văn bằng Tiến sĩ ngành Quản trị kinh doanh hệ chính quy ông Nguyễn Xuân Anh kê khai trong hồ sơ cán bộ, do Trường đại học trực tuyến California Southern University của Hoa Kỳ cấp vào năm 2006. Bộ Giáo dục - Đào tạo không công nhận học vị Tiến sĩ trên bởi chất lượng giáo dục của California Southern University chỉ được ngành giáo dục sở tại kiểm định vào năm 2010. Nghĩa là những bằng cấp trước đó do California Southern University đưa ra đều không có giá trị.
Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Xuân Anh không phải người duy nhất sở hữu bằng Tiến sĩ của California Southern University, nhiều nhân vật có vai vế trong xã hội cũng từng bẽ bàng vì học vị hư danh nêu trên. Và chính thí dụ của ông Nguyễn Xuân Anh một lần nữa cảnh tỉnh cộng đồng về hệ lụy của bằng cấp.
Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Xuân Anh. Hiện tại nước ta có số lượng tiến sĩ rất đông đảo, nhưng lại rất hiếm hoi những công trình khoa học có ích cho đời sống. Bởi lẽ, cái học vị tiến sĩ không hoàn toàn mang ý thức trau dồi trí tuệ, mà chủ yếu để trang bị một tiêu chuẩn mưu cầu chức vụ hoặc bổng lộc.
Thậm chí, cái học vị tiến sĩ còn để làm sang cho một số đối tượng háo danh. Khi cảm thấy khó lấy bằng tiến sĩ trong nước, cách nhanh chóng nhất là tìm kiếm ở nước ngoài. Đối với một số quốc gia, giáo dục được xem như một ngành công nghiệp không khói, nên yếu tố lợi nhuận chi phối tất cả. Có không ít trường đại học, chỉ cần đóng tiền là cấp luôn bằng tiến sĩ, kiểu “tưởng rằng đồ thật hóa đồ chơi”.
Để đối phó với dòng chảy các loại học vị trăm hồng ngàn tía từ nước ngoài, Bộ Giáo dục-Đào tạo phải đưa ra quy chế cụ thể. Những văn bằng nước ngoài không được công nhận phần nhiều do chương trình đào tạo không đáp ứng được yêu cầu đảm bảo chất lượng của chính quốc gia sở tại nơi trường cấp bằng. Trong đó, những trường không được quốc gia sở tại kiểm định hoặc không được cơ quan có thẩm quyền cho phép đào tạo, văn bằng của chương trình liên kết đào tạo không có giá trị vì chương trình đào tạo không được công nhận.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Giáo dục-Đào tạo Bùi Văn Ga nhấn mạnh: Một trong những thách thức lớn đối với Việt Nam là việc công nhận văn bằng của các chương trình đào tạo trực tuyến. Bởi hiện các chương trình này đa dạng còn chất lượng, tính nghiêm túc rất khó kiểm soát.
Bằng cấp, dù là cử nhân, thạc sĩ hoặc tiến sĩ, yếu tố cốt lõi vẫn là học vấn của con người. Bằng cấp khi không đi kèm với thực học, chắc chắn sẽ tiềm ẩn nhiều mối lo cho xã hội.
