Alumin Tân Rai tiềm ẩn ô nhiễm môi trường

(ĐTTCO) - Đánh giá hiệu quả đầu tư thí điểm 2 dự án bô xít Tân Rai và Nhân Cơ, Bộ Tài Nguyên-Môi trường (TN-MT) cho rằng, các nhà thầu Trung Quốc có đủ tiềm lực và kinh nghiệm để thực hiện các dự án bauxite Tây nguyên. 
Alumin Tân Rai tiềm ẩn ô nhiễm môi trường

Tuy nhiên, bộ này cũng lưu ý Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam (TKV) cần quan tâm chất lượng, thiết bị của nhà thầu cung cấp, kể cả thiết bị phục vụ công tác bảo vệ môi trường. 

Thực tế kiểm tra cho thấy sau 9 năm triển khai các thiết bị ở Nhà máy Alumin Tân Rai, và thiết bị tại một số hệ thống xử lý môi trường đã xuống cấp, khả năng tuổi thọ của các thiết bị này không như mong muốn. 9 năm qua, tổ giám sát của Bộ TN-MT đã thực hiện nhiều đợt kiểm tra tại hai dự án alumin Nhân Cơ (Đắk Nông) và Tân Rai (Lâm Đồng).
Kết quả chỉ ra rằng hoạt động khai thác, chế biến bauxite tại hai dự án này luôn tiềm ẩn các nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Trong quá trình xây dựng và sản xuất, mặc dù đoàn giám sát của Bộ TN-MT luôn đôn đốc, nhắc nhở nhưng các dự án vẫn để xảy ra một số sự cố môi trường quy mô nhỏ. Cụ thể, dự án alumin Tân Rai để xảy ra sự cố 3 lần, dự án alumin Nhân Cơ để xảy ra sự cố 4 lần.
 Cả 2 dự án alumin Tân Rai, Nhân Cơ đến nay đều đã đi vào hoạt động, công suất mỗi nhà máy đạt 650.000 tấn alumin/năm. Tổng mức đầu tư Nhà máy Alumin Tân Rai khoảng 15.414 tỷ đồng, Nhà máy Alumin Nhân Cơ là 16.821 tỷ đồng. Hai dự án này được TKV khẳng định là kinh doanh có lãi trong năm 2017. Đến nay, TKV đã nộp khoảng 45,5 tỷ đồng trong tổng số 297,4 tỷ đồng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản mỏ Tân Rai; và nộp khoảng 40 tỷ đồng trong tổng số 345,5 tỷ đồng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản mỏ Nhân Cơ. Tuy nhiên, việc khai thác alumin tại hai dự án này những năm qua tiềm ẩn rất nhiều rủi ro ô nhiễm môi trường trên diện rộng.
Trong công tác bảo vệ môi trường đối với dự án alumin Tân Rai, Bộ TN-MT lưu ý TKV cần tiếp tục duy trì các giải pháp kỹ thuật khai thác theo đúng thiết kế và tuân thủ đúng quy chuẩn Việt Nam; tổ chức nghiêm ngặt công tác quản lý đất màu để thực hiện việc hoàn thổ theo đúng quy trình công nghệ. Bên cạnh đó, việc lưu giữ, bảo vệ hồ bùn đỏ phải bảo đảm không để hồ bị phá vỡ làm tràn bùn đỏ ra môi trường.
Các dự án sản xuất alumin phải đẩy nhanh tiến độ xây dựng các khoang dự phòng, và hệ thống dẫn nước từ mặt bằng nhà máy alumin về các khoang dự phòng, tránh sự cố tràn nước nhiễm kiềm trong mùa mưa bão. Bộ TN-MT cũng yêu cầu TKV phải tăng cường quan trắc môi trường nước ngầm xung quanh hồ bùn đỏ, có giải pháp tổng thể về bảo đảm an toàn cho các hồ chứa quặng, hồ bùn đỏ.
Đối với dự án alumin Nhân Cơ, Bộ TN-MT đã yêu cầu chủ đầu tư dự án cập nhật các văn bản pháp luật hiện hành liên quan đến công tác bảo vệ môi trường để thực hiện theo đúng quy định. TKV sớm làm việc với các nhà thầu để hoàn thành việc bàn giao xây dựng các công trình bảo vệ môi trường đúng tiến độ. Việc lưu giữ bùn đỏ phải bảo đảm không phát tán mùi ra môi trường. Chủ đầu tư cần khẩn trương khắc phục đoạn bờ bị sạt lở phía Đông Nam của hồ bùn đỏ số 2.
Theo Bộ TN-MT, các chủ dự án bauxite Tân Rai và Nhân Cơ đã chủ động bám sát báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) để có kế hoạch triển khai đúng theo cam kết và phòng chống các sự cố về môi trường. Tuy nhiên, tiến độ thực hiện các dự án bauxite Tây nguyên đã chậm so với kế hoạch 2 năm, thực tế này khiến hầu hết các hạng mục công trình bảo vệ môi trường của hai dự án đều thi công chậm so với cam kết trong báo cáo ĐTM đã phê duyệt.
Một trong những công trình bảo vệ môi trường trọng yếu là hồ bùn đỏ Tân Rai hiện mới xây dựng xong khoang thứ 3, đang triển khai xây khoang thứ 4, nhưng chậm nghiệm thu và bàn giao. Các khoang chứa bùn đỏ dù đã đưa vào vận hành nhưng bùn thải chưa đạt yêu cầu về tỷ lệ rắn/lỏng.
Dù dự án alumin Tân Rai đã đi vào sản xuất bình thường, đã vận hành chính thức, sản xuất và xuất khẩu alumin, nhưng trong quá trình sản xuất, dự án vẫn gặp một số lỗi về kỹ thuật do chất lượng công trình, công nghệ sản xuất alumin và đã để xảy ra sự cố 3 lần. Trong tương lai, dự án alumin Tân Rai vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ về ô nhiễm và sự cố môi trường có thể xảy ra.

Các tin khác