Đầu tiên phải kể đến cuốn sách song ngữ Anh - Việt có tên “Con đã về nhà” của kiến trúc sư Nguyễn Tăng Quang, do NXB Phụ nữ ấn hành. Là du học sinh trở về nước, được cách ly tại Trường Quân sự Quân khu 7 TPHCM, tác giả đã ghi lại những điều mình bắt gặp rất sinh động về cuộc sống trong khu cách ly, với nhiều chi tiết thú vị: “Thật ra ở trong khu cách ly, không phải mọi ngày đều trôi qua trong niềm vui. Vẫn có nhiều giây phút thấp thỏm lo âu. Điển hình một nam thanh niên thường xuyên ho sốt vào mỗi sáng, cộng với tiền án giao lưu lung tung. Vào đêm cách ly cuối cùng, lúc 9 giờ tối, anh bất ngờ bật dậy nói khó thở, đau đầu và đi xuống gặp bác sĩ. Cách đó một ngày, trung tâm phát hiện một ca dương tính ở ngày cách ly thứ 14, khiến mọi người run sợ. Bác sĩ cũng hoang mang. Sau 10 phút khám bệnh, nam thanh niên được kết luận bị nghẹt mũi, do đi ngủ cởi trần vì ở dơ quá không còn áo để mặc”.
14 ngày cách ly bắt buộc, không chỉ dài đối với người được cách ly mà cũng dằng dặc đối với thân nhân đang hồi hộp trông ngóng. Tuy nhiên, Nguyễn Tăng Quang cảm nhận theo cách khác: “14 ngày trôi qua thật chậm và giản dị nhưng tràn ngập tình yêu và biết ơn về những điều tươi đẹp xung quanh. Các chiến sĩ cũng xêm xêm tuổi các bạn du học sinh và cũng có rất nhiều khoảnh khắc tinh nghịch đáng yêu của tuổi trẻ. Khi đã cầm trên tay tờ giấy âm tính lần 2, yên tâm về sự an toàn, cũng là lúc mọi người xóa bỏ được mọi rào cản, để cùng ngồi bên nhau trò chuyện thật vui. Lúc này, ranh giới giữa người làm nhiệm vụ và người phải cách ly gần như được xóa nhòa”.
Cuốn sách thứ hai là truyện dài “Tình người cách ly” của Từ Nguyên Thạch, do NXB Hội Nhà văn ấn hành. Thay lời tựa, tác giả thổ lộ: “Trong dòng người từ nước ngoài cuống cuồng tìm đường về nhà trốn dịch, tôi đã gặp chàng trai có đôi mắt thông minh. Bên cạnh chàng là cô gái tóc tém cổ nhỏ nhắn, xinh xắn. Họ xuống phi trường Tân Sơn Nhất rồi hối hả đi về khu cách ly với vẻ mặt lo âu. Họ có vẻ không quen nhau. Tôi chợt ao ước, phải chi họ là đôi tình nhân. Để tình yêu của họ sẽ biến những ngày tẻ nhạt trong khu cách ly trở thành những ngày đầy ắp tiếng cười. Để tình yêu của họ có thể đánh thức tình người giúp nhau vượt qua nghịch cảnh, xua tan sợ hãi, góp phần đẩy lùi dịch bệnh. Thế là câu chuyện tình trong khu cách ly hình thành, được kể ra, được sống cùng nỗi lo âu, khắc khoải và hy vọng. Tôi hối hả viết với cảm xúc tuôn trào trong những ngày giãn cách xã hội”.
Đôi nam nữ tình cờ trông thấy giữa đời, được nhà thơ - nhà báo Từ Nguyên Thạch tượng hình thành chàng trai Minh có tài hội họa và cô gái Kim Anh duyên dáng trong truyện dài “Tình người cách ly”. Họ cảm mến nhau qua cái khẩu trang chăng? Không, cảm xúc của họ được nhen nhóm nhờ kết nối công nghệ số. Minh đã vẽ những sinh hoạt trong khu cách ly bằng nét bút dí dỏm để đưa lên Facebook cá nhân, và Kim Anh đã đồng điệu tâm hồn: “Những bức tranh của anh đã đem lại cho em niềm lạc quan trong những ngày tẻ nhạt này”. Cứ thế, tin nhắn qua lại, và họ nhận ra có thể đến với nhau bằng tình yêu trong sáng ở một hoàn cảnh độc đáo.
Tác giả Từ Nguyên Thạch đưa vào tác phẩm nhiều chi tiết có thực. Đó là tình nguyện viên Dũng, cư ngụ gần khu cách ly. Dũng học hết phổ thông trung học, đi nghĩa vụ quân sự, rồi trở về địa phương. Chưa có việc làm ổn định, Dũng tạm chạy xe ôm để mưu sinh. Nghe khu cách ly vừa mở đang cần người phục vụ, Dũng lập tức đăng ký. Dũng tháo vát và thân thiện, ai cũng quý mến. Một lần mang cơm lên lầu cho người cách ly, Dũng trượt chân té, bị gãy tay và tụ máu não. Phải phẫu thuật gấp, nhưng Dũng không có bảo hiểm y tế và gia đình cũng khó khăn. Những người trong khu cách ly đã quyên góp để ủng hộ viện phí cho Dũng.
Đó là bác sĩ Khanh, chấp nhận xa vợ con để cắm trại chăm sóc sức khỏe cho những người cách ly. Khi nghe tin con trai nhập viện, bác sĩ Khanh rối bời nhưng vẫn kiên trì sứ mệnh đang được giao phó. Những người cách ly hỏi han và động viên, bác sĩ Khanh xúc động bật mí về con trai mình: “Cháu nói ba đang cứu người, không có ba nhiều người sẽ nguy hiểm. Vậy ba cứ yên tâm đi cứu người, đừng về thăm con nữa. Bệnh của con nhẹ lắm, sẽ mau hết thôi. Ba là người anh hùng của con. Tôi ngạc nhiên quá. Vì sao cháu nói được những lời đó”.
Truyện dài “Tình người cách ly” cũng có không ít dòng hoang mang, cũng có không ít trang u ám. Thế nhưng, ánh sáng vẫn là gam màu chủ đạo. Ánh sáng ấy không chỉ hắt ra từ nụ cười của những người hoàn thành 14 ngày cách ly, mà hiện diện ngay trong chính những sinh hoạt nhân văn của khu cách ly. Khi có một ca được xác định dương tính với virus corona, những người trong khu cách ly đã cầu nguyện cho bệnh nhân ấy bằng cách dùng điện thoại thay cho ngọn nến: “Khắp các dãy phòng, điện thoại bật sáng lên như những vì sao trong trời đêm. Những ngôi sao không lặng yên mà di chuyển, lung lung theo từng tràng vỗ tay như sóng. Hết đợt sóng âm thanh này đến đợt sóng âm thanh khác”.
Cuốn sách thứ ba là tiểu thuyết “Những ngày cách ly” của tác giả Bùi Quang Thắng, được tác giả hé lộ viết 12 ngày, do NXB Tổng hợp TPHCM ấn hành. Đây là câu chuyện xoay quanh gia đình ông bà Trương và tiểu thư Hoàng Cúc. Họ phải đối mặt đại dịch và trải qua quãng thời gian vô cùng đặc biệt trong cuộc đời mình. Dường như trục thời gian vừa bị đảo ngược và không phải Hoàng Cúc đang đứng nhìn những người mới tới, mà cô đang sống lại cái hôm đầu tiên gia đình cô tới đây.
Từng phút, từng phút, những sự việc cứ lặp lại theo đúng diễn tiến cũ. Điều khác biệt duy nhất là cô có thể quan sát mọi chuyện từ một góc nhìn toàn cảnh, quan sát cả chính mình và bố mẹ. Hoàng Cúc thấy mọi thứ không còn cái vẻ kinh khủng nữa. Và nếu có ai đó trong số những gương mặt lo âu xung quanh hỏi Hoàng Cúc “Tôi biết phải làm gì bây giờ?”, cô sẽ trả lời rằng “Hãy bình tĩnh. Mọi việc không tồi tệ như chúng ta nghĩ”.
Tác giả Bùi Quang Thắng chia sẻ: “Thông điệp chính của “Những ngày cách ly” là cách con người nhìn nhận, đương đầu và vượt qua những thử thách trong cuộc sống. Chỉ khi con người thực ẩn sâu trong mỗi chúng ta được đánh thức ta mới sống một cách trọn vẹn nhất. “Những ngày cách ly” nhấn mạnh tới những giá trị nhân văn thực sự, đó là điều không chỉ giúp chúng ta vượt qua những khó khăn, còn nhìn ra những giá trị của cuộc sống ngay cả trong những ngày đen tối nhất”.
